Banka Promosyon Ödemelerinin Vergisel Yönden Değerlendirilmesi

BANKA PROMOSYON ÖDEMELERİNİN VERGİSEL YÖNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Günümüzde işverenler tarafından hizmet erbabına yapılacak ödemeler banka yoluyla yapılmaktadır.İşverenler banka ile yaptığı protokollerde hizmet erbabına ödenecek maaşı gününden bir kaç gün önce bankaya yatırarak parayı kısa süreli bankanın kullanımına sunmakta ve banka bu sürede parayı kullanarak (gecelik repo, kredi kartı pazarlamak v.b.) getiri elde etmektedir. Bankalar da bu menfaat karşılığında işverene ve ücretli personele promosyon adı altında çeşitli ödemeler yapmaktadır. İşletmelerin personel maaşlarının belirli bir bankaya aktarılmasının taahhüt edilmesi ve daha sonra da belirlenen tarihlerde maaşların bankaya yatırılması hizmet niteliğindedir. Bu yazıda bankalar tarafından yapılan ödemelerin vergisel boyutu ele alınacaktır. 

Gelir Vergisi Yönünden  

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almakta olup, aynı Kanunun 62 nci maddesinde de işverenlerin, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olduğu hüküm altına alınmıştır.

Ödemelerin ücret sayılabilmesi için;

• ücretlinin işverene tabi olması,
• işi yapanın belli bir iş yerine bağlı olarak çalışması,
• ödemenin hizmet karşılığı yapılması,
• ödemenin para,ayın veya para ile temsil edilebilen bir menfaat olması,

gerekir.

Konu ile ilgili olarak 20/11/2008 tarihinde yayımlanan Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 4 sayılı Sirkülerinin "3. Promosyon Ödemelerinin Gelir Vergisi ve Veraset ve İntikal Vergisi  Kanunları Yönünden Değerlendirilmesi" başlıklı bölümünde "...Bankalar tarafından yapılan promosyon ödemeleri Gelir Vergisi Kanunu açısından değerlendirildiğinde;

• Maaş promosyonlarının bankalar tarafından doğrudan çalışanlara puan veya nakit olarak ödenmesi durumunda, banka ile çalışanlar arasında işçi-işveren ilişkisi olmadığından,
• Bankalar tarafından, vergi mükellefi olsun veya olmasın promosyon anlaşması yapılan kuruma ödeme yapılması ve bu ödemelerin gelir olarak kaydedilmeden çalışanlara aynen aktarılması halinde, ödeme yapan kurum aracı durumunda olacağından,

Çalışanlara yapılan bu türden ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Ancak promosyon ödemelerinin banka tarafından doğrudan iktisadi faaliyeti olan kurumlara yapılması ve yapılan ödemelerin kazanca dahil edilmesi durumunda, ilgili kurum tarafından çalışanlara yapılan ödeme banka promosyonu olma niteliğini kaybetmiş olacağından ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin hükümlere göre değerlendirilecektir..."

Ticari Kazanç Yönünden

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 'nun 6. maddesinde; Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanacağı belirtilmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 38. maddesinde; Bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet fark olduğu ve bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce, işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği ve  işletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı; ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanunu'nun değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 41'inci maddeleri hükümlerine uyulacağı belirtilmiştir. 

Buna göre işverenler personelinin maaşlarını gününden önce bankaya transfer ederek ve personelinin bilgilerini bankaya vererek bir hizmet sunmakta ,bankalar da kendisiyle anlaşma yapan işverenlere promosyon adı altında birtakım maddi menfaat temin etmektedirler. Söz konusu açıklamalara göre bankalar tarafından işverene yapılan bu ödemeler bankalar açısından ticari faaliyet çevresinde gerçekleşen gider, işverenler açısından ise işverenin iktisadi faaliyetinin bulunması halinde gelir olarak değerlendirilmelidir.

Veraset ve İntikal Vergisi Yönünden

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Kanunun 2 nci maddesinin (d) fıkrasında ise ivazsız intikal tabirinin, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapları ifade ettiği hükme bağlanmıştır. Buna göre bir maddi değerin bir şahıstan diğer bir şahısa intikalinde Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulabilmesi için devrin herhangi bir  maddi menfaat olmadan yapılması gerekir. Ancak işverenlerin hizmet erbabına ödenecek maaşı gününden bir kaç gün önce bankaya yatırarak parayı kısa süreli bankanın kullanımına sunmasıyla banka bu sürede parayı değerlendirmekte ve aynı zamanda personel listesine ulaşarak kredi kartı pazarlamakta veya müşterilere kredi teklifleri yapmaktadır. Bu şekilde bankalar tarafından personele promosyon adı altında yapılan ödemeler karşılıksız değildir ve Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulmaması gerekir.

Katma Değer Vergisi Yönünden

 KDV Kanununun;

1/1 inci maddesinde, Türkiye'deki ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

4 üncü maddesinde hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu; bu işlemlerin, bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre;

-Şirketin personelinin maaşlarının bankaya yatırılması işlemine bağlı olarak banka tarafından personele yapılacak promosyon ödemeleri KDV'ye tabi bulunmamaktadır.

-Promosyon ödemeleri üzerinden şirket tarafından komisyon alınması veya promosyon ödemesinin bir kısmının şirkete yapılması (şirket hesaplarının söz konusu bankada bulunması sebebiyle) halinde şirkete yapılacak promosyon ödemesi veya söz konusu komisyon tutarı üzerinden şirketçe düzenlenecek faturada %18 oranında KDV hesaplanması gerekmektedir.

İşletmelerin banka ile yaptığı protokollerde personel maaşlarını gününden bir kaç gün önce bankaya yatırmayı taahhüt etmesi ve parayı kısa süreli bankanın kullanımına sunması hizmet niteliğindedir. Bu sebeple bankalarca işverenlere yapılan bu ödemeler KDV ye tabidir.

Damga Vergisi Yönünden

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 nci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; Kanuna ekli (1) sayılı tablonun " IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b fıkrasında da, "Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların" ın binde 6 (01.01.2013 tarihinden sonra düzenlenenlerin binde 7,59) nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükümleri yer almaktadır.

Buna göre, şirket personelinin maaşlarının bankaya yatırılması işlemine bağlı olarak banka tarafından personele yapılacak promosyon ödemeleri hizmet karşılığı yapılacak bir ödeme olmadığından,  promosyon ödemesi nedeniyle düzenlenecek kağıtlar damga vergisine tabi tutulmayacaktır.

Kaynakça

-Samsun Vergi Dairesi Başkanlığının 07/04/2014 Tarih ve 13649056-120[61-2013/ÖZE-01]-35 Sayılı Özelgesi